Zlatni Prag

Turkmenbashi · May 4, 2012

Prag (češ. Praha, nem. Prag) je glavni i najveći grad Češke. Nalazi se na reci Vltavi, i ima oko 1,2 miliona stanovnika.

Prag spada u najočuvanije velike gradove Evrope, pa je danas njegovo prostano istorijsko jezgro pod zaštitom UNESKOa. Grad je zbog svog bogatstva poznat i pod nadimkom "Zlatni Prag".

Naziv grada je staroslovenskog porekla i znači gaz, mesto za prelaz. U današnjem češkom jeziku ovo bi bila reč práh. Ovaj naziv bi po predanju bio vezan za gaz preko reke Vltave, međutim dokaza za ovu tvrdnju nema. Stoga se danas naziv grada više vezuje za naziv brda na kome podignut Praški grad (zamak), koji se na češkom izgovara na prazě. Po drugom predanju, kada je princeza Libuše, koja je živela na brdu Višehrad (deo Praga), pala u trans, pokazala je prema brdu Hradčani, i rekla kako vidi grad čija će slava dosegnuti do zvezda. Rekla je svojim ljudima da idu tamo i da će tamo pronaći čoveka koji upravo delje prag za svoju kuću, i da po tome treba da daju naziv gradu. Na češkom, reč prag je ženskog roda (Praha), pa otuda i naziv "Majka svih gradova".

Grad Prag se nalazi u "srcu" Evrope, podjednako udaljen od svih njenih granica. On je, takođe, u centralnom delu istorijske zemlje Bohemske, koja čini 2/3 današnje Češke Republike (zapadni i središnji deo). Od Brna, drugog po veličini grada u državi, Prag je udaljen 210 km severozapadno. Najbliži glavni gradovi su Beč (320 km), Bratislava (330 km) i Berlin (350 km).

Prag je smešten u središnjem delu Srednječeškog pobrđa. Grad se obrazovao na nizu devet brda oko okuke reke Vltave - Letna, Vitkov, Opiš, Vetrov, Skalka, Emauzi, Višehrad, Karlov i Petrin. Nadmorska visina grada je od 170 do 400 metara, s tim što se gradsko jezgro nalazi na oko 200 metara.

Veći deo grada leži u dolini reke Vltave, dok je ostatak u dolinama 9 malih pritoka. S leve strane u reku se u gradu uliva 5 potoka, a sa desne 4. Reka Vltava spada u simbole grada i sam pojam Praga se teško može odvojiti od nje. Deo reke Vltave kroz Prag dugačak je 30 kilometara, a srednja dubina na ovom potezu je 2,75 m (najdublja 10,5 m). Влтава у Прагу прави велику окуку и обилази девет острва. Она се улива у реку Лабу 25 километара северно од града.

Клима у Прагу је умерено континентална са изразито наглашеним годишњим добима.

Праг је основан у IX veku po dolasku Slovena u Češku, tačnije 880. godine osnivanjem Praškog grada. Ubrzo je grad postao sedište njenih kraljeva iz loze Pšemislovića, od kojih će neki dostići carski položaj u izbornom Svetom rimskom carstvu. Na taj način, Prag je u nekim periodima bio prestonica celog carstva.

Grad je dostigao svoj vrhunac u vreme vladavine Karla IV, koji je izgradio Karlov most, Katedralu Svetog Vida, prvu gotičku katedralu u Centralnoj Evropi, u aprilu 1348. godine osnovao je Karlov univerzitet, jedan od prvih univerziteta severno od Alpa, i proširio grad ka istoku i jugu. Dana 3. aprila 1347. godine, potpisao je dekret o najvećem srednjevekovnom urbanističkom poduhvatu u Evropi, koji će promeniti demografsku sliku Praga. Odlučio je da ujedini razna naselja i stvori „Novi grad“. Ovaj grad je nastao na okuci reke Vltave, zaštićen tvrđavama Starog grada, sa geometrijski projektovanim ulicama. Godine 1355. godine, Prag je postao prestonica Carstva. Poslednje godine vladavine Karla IV, 1378. godine, Prag je imao 40.000 stanovnika i bio jedan od najvećih gradova tadašnje Evrope.

Od 1419. do 1434. godine je trajala Husitska revolucija, pod vođstvom Jana Husa, kada su se Česi, uglavnom seljaci i sitna buržoazija, borili za svoja politička prava. Osim Husa, revolucionare je predvodio i Jan Žižka, koji je takođe postao nacionalni junak.

Od 1526. Prag je bio sedište Habzburške dinastije, međutim Česi su se borili protiv vladajuće dinastije i posle prve ozbiljnije revolucije, 1547. godine i poraza ustanika, građani Praga su izgubili dotadašnja politička prava. Zahvaljujući Imperatoru Rudolfu II (1576-1612.), koji je bio ljubitelj umetnosti, kulturni život u Pragu je nastavio da se razvija. Posle neuspeha najveće anti-habzburške revolucije, 1620. godine u bici na Beloj gori, Prag je izgubio političke povlastice, a idejne vođe naroda su bile prinuđene da napuste zemlju usled kontra-reformacije Katoličke crkve. Prag je tada potpuno prestao da bude prestonica carstva, međutim posle Tridesetogodišnjeg rata nastavljena je obnova praških građevina u karakterističnom stilu “praškog baroka”.

Česi su se potpuno vratili rimokatoličkoj veri 1648. godine. Za vreme Sedmogodišnjeg rata, Prusija je zauzela Prag 1757. godine, a Imperator Josif II je 1784. godine spojio četiri dela grada (Stari grad, Novi grad, Mala Strana i Hradčani) u jednu celinu - prestoni grad Prag, koji je postao središte privrednog razvoja i nacionalnog preporoda Češke. Ovaj proces je dostigao vrhunac 1848. godine posle oslobođenja države, a praćen je stvaranjem Nacionalnog pozorišta (1881-1883.), osnivanjem Češkog univerziteta (1882.) i Češke akademije nauka i umetnosti (1890.) i izgradnjom Nacionalnog muzeja (1890.).

Prag je 28. oktobra 1918. godine postao glavni grad novostvorene Čehoslovačke, koja je nastala po raspadu Austrougarske. Četiri godine kasnije, 1. januara 1922., Prag je okupio 37 gradskih celina, čime je stvoren savremeni metropolis, koji je 1938. godine godine imao blizu milion stanovnika. Hitlerove trupe su okupirale grad 15. marta 1939. godine, a antifašistička borba je trajala više od šest godina. Obeležili su je zatvaranje češkog univerziteta 17. novembra 1939. godine i ubistvo “protektora” Rajnhard Hajdriha 27. maja 1942. godine. Vrhunac oslobodilačkih borbi je bio od 5-9. maja 1945. godine

Vekovima Prag je bio multietnički grad, sa češkim, nemačkim i jevrejskim stanovništvom. Posle nemačke okupacije u Drugom svetskom ratu (1939.) g., velika većina jevreja je nestala u holokaustu. Građani kojima je nemački jezik bio maternji, a koji su predstavljali većinu do 19. veka, proterani su posle rata.

Posle izbora 1946. godine i Februarskih događanja 1948. godine, na vlast je došla Komunistička partija Čehoslovačke. Posle uspostavljanja programa “Put ka socijalizmu”, došlo je do intenzivnog privrednog razvoja, u Pragu je izgrađeno 150 hiljada stanova, metro (jedan od najboljih na svetu prema veličini grada), mostovi i infrastruktura. Međutim, grad je ipak počeo zaostajati za ostalim evropskim metropolama. Pet članica Varšavskog pakta su okupirale Prag 1968. godine u znak odmazde zbog započetih političkih i kulturnih reformi češke vlade. U periodu normalizacije, od 1969-1989., došlo je do zaostajanja u privrednom razvoju i stagnacije u svim sferama života. Jedini uspešan proces u ovom periodu je rekonstrukcija starog, istorijskog jezgra Praga, čime je stvorena jedinstvena urbana celina sa više od dve hiljade istorijski značajnih građevina i spomenika. Tako je Prag postao jedan od najznačajnijih kulturnih središta Evrope.

Značajan istorijski obrt koji je doneo nadu u bolju budućnost Praga je bila “plišana revolucija”, koja je počela 17. novembra 1989. godine demonstracijama na Vaclavskim namjestima i dovela do slobodnih parlamentarnih i lokalnih izbora u leto i jesen 1990. godine. Posle razdvajanja Čehoslovačke, 1. januara 1993. godine Prag je postao glavni grad Češke republike, koja od tada doživljava intenzivan ekonomski razvoj.

Kao kulturno i privredno središte Češke, Prag je privlačio mnoge čuvene umetnike i naučnike, kao: Jana Husa, Franca Kafku, Bohumila Hrabala, Volfganga Amadeusa Mocarta, Antonjina Dvoržaka, Vaclava Havela, Alberta Ajnštajna.

U gradu Pragu živi 1.237.893 stanovnika (11,4% stanovništva države)[2]. Većina stanuje u brojnim gradskim naseljima na ivicama gradskog područja. Istorijsko jezgro grada ima oko 40.000 žitelja. Iz statističkih podataka se može zaključiti da dodatnih 300.000 radi u Pragu, iako nisu upisani kao stanovnici.

Stopa nezaposlenosti je 3,4%, što je oko 20.000 ljudi.

Prag, kao glavni grad, ima poseban status nezavisne upravne jedinice i ne pripada nijednom od čeških krajeva. Grad je istoimeno i upravno sedište Srednječeškog kraja (ali mu ne pripada), koji ga okružuje sa svih strana i kome pripadaju sva gradska predgrađa.

Kao jedan od najstarijih, najvećih i najlepših gradova u srednjoj Evropi, koji je pošteđen od razaranja u Drugom svetskom ratu, Prag je danas prvorazredno turističko odredište.

Arhitektura Praga je raznovrsna, od romaničke, gotičke, renesansne, barokne, rokoko, klasicističke, ampir arhitekture, do pravaca 20. veka secesije i kubizma.

Kroz istoriju grad je dobijao mnoge epitete, kao Praga totius Bohemiae domina (Prag, gospodarica Češke), Praga mater urbium (Prag, majka svih gradova), ili Praga caput regni (Prag, glava imperije - misli sa na Sveto rimsko carstvo). Car Svetog rimskog carstva Karlo IV nazvao je Prag „zlatni grad“. Od 19. veka zovu ga i „grad stotinu tornjeva“, iako ih u gradu ima čak 550.

Najveće turističke znamenitosti u Pragu danas su:

Stari grad,

Staromjetske namjesti (Starogradski trg),

Vaclavske namjesti (Trg Sv. Vaclava - glavni trg i ulica),

Praški hrad (Hradčani) sa Katedralom Sv. Vida (14. vek),

Karlov most,

Jevrejska četvrt,

Lenonov zid,

Astronomski sat u Pragu,

Narodni muzej i druge.

UNESKO je uvrstio istorijsko jezgro Praga u spisak Svetske baštine.

Turkmenbashi · May 4, 2012

Prague Castle by Night by Vlastula, on Flickr

Turkmenbashi · May 4, 2012

Prague, Czech Republic by Jason@Dynamicmoment, on Flickr

Prague by Danilo., on Flickr

Prague by Trent Strohm, on Flickr

Prague by Wilson Loo, on Flickr

Turkmenbashi · May 4, 2012

> 237900840_00925fb6bc_z.jpg?zz=1

>Prague by Trent Strohm, on Flickr

>

>prague astronomical clock in detail by Paolo Margari, on Flickr

>

>Prague Skyline by freefotouk, on Flickr

>

>Prague Castle guard by freefotouk, on Flickr

>

>Prague, Czech Republic by Nigel's Europe, on Flickr

Turkmenbashi · May 7, 2012

Prag: Zlatni grad na Vltavi

Marija Stojanović | 30. 01. 2011. - 00:02h | Izvor: Blic

Spoj moderne prestonice, širokih ulica i malih kaldrmisanih sokaka je ono po čemu je ovaj grad karakterističan. Prag vas može ostaviti bez daha raznovrsnom arhitekturom, brojnim dvorcima i katedralama. Kroz istoriju grad su nazivali gospodarem Češke i majkom svih gradova. Karlo IV nazvao ga je zlatni grad, a od XIX veka zovu ga i gradom stotine tornjeva iako ih u gradu ima preko pet stotina. Unesko je uvrstio istorijsko jezgro Praga u spisak svetske baštine.

>
>Praha#6 by Chiara Marra, on Flickr

U glavnom gradu Češke živi oko 1,2 miliona ljudi. Po gradu je najbolje kretati se autobusima, metroom i tramvajima. Veliki deo grada je popločan i pravi je raj čak i za one koji ne vole da pešače. Osnovan je u IX veku dolaskom Slovena u Češku, a dostigao je svoj vrhunac u vreme vladavine Karla IV.

Kroz Prag protiče Vltava, i to u dužini od skoro 30 kilometara. Čak osamnaest mostova koji se pružaju preko reke daju poseban šarm ovom gradu. Krstarenje Vltavom i posmatranje grada iz te perspektive je uživanje koje ne treba propustiti.

Kad koračate ulicama teško je odupreti se osećaju da ste zalutali u XV vek. Svoj epitet „zlatni“ Prag je dobio po pozlaćenim kupolama. Naime, kako legenda kaže, Karlo IV je u XIV veku naložio da se tornjevi optoče zlatom da bi se presijavali na suncu i videli iz velike daljine.

>
>Praha by TOMOYOSHI, on Flickr

Karlov most

Prag se sastoji od Starog grada, Novog grada i Malog grada, a svaki od njih je celina za sebe. Stari grad nastao je u XIII veku na desnoj obali Vltave i predstavlja najstariji i istorijski najvredniji deo grada. Ovde se nalazi Kuća kamenog zvona u kojoj je svetski poznat Dvoržakov koncertni hol, Gradska većnica sa Astronomskom kulom i spomenik češkom nacionalnom heroju Janu Husu.

Najstariji most u gradu je Karlov most sagrađen 1357. godine i njime se kreću samo pešaci. Na jednom njegovom kraju je velika Kula starog grada, a na drugom su dve kule malog grada. Stari grad spojen je Karlovim mostom sa Malim gradom, karakterističnom po aristokratskim kućama i raskošnim palatama.
U okviru Malog grada, kao posebna znamenitost, izdvaja se Praški zamak.

To je jedan od najvećih dvorskih kompleksa na svetu. U njegovom sastavu se osim bazilika i palata nalaze i brojni vrtovi, Rudolfova galerija i Katedrala svetog Vita. Smatra se da je Praški zamak osnovao princ Borivoj 880. godine. Od X veka, osim sedišta državnih vlasti, prinčeva i kraljeva postaje i sedište crkvenih vlasti jer je na ovom prostoru osnovan i prvi češki manastir.

Novi grad

Novi grad je najmlađi deo Praga i glavni komercijalni centar. Upravo Karlo IV je zaslužan za spajanje Starog i Novog grada. Centralni deo nosi naziv Zlatni krst i predstavlja elitnu stambenu četvrt Praga. U središtu je i Venceslavov trg, na kome se nalazi spomenik princu Venceslavu I, koji je bio unuk osnivača praškog zamka Borivoja. Princ Venceslav ubijen je 935, a potom proglašen za sveca i zaštitnika nacije. U Novom gradu nalazi se i kompleks Višehrad, za koji se vezuju brojne legende, u kome se nalazi zamak, groblje Sloven i rotonda Svetog Martina.

>
>Prague / Prag / Praha / Praga - Karlův Most - 2008-06-08_0942 by Serschele, on Flickr

Bio je antičko sedište dinastije Premisla iz X veka. Kako legenda kaže, Višehradom je tada vladala princeza Libuše. Pošto se ukazala potreba za stvaranjem novog grada, ona je, popevši se na najviši deo Višehrada pokazala ka istoku prema gustim šumama i rekla: „Tamo su četiri elemenata u skladu – plodno tlo, zdrav vazduh, dovoljno šume za vatru i čista voda. Tamo ćete sresti čoveka koji delje prag. Tu podignite dvorac i nazovite ga Prag, po kućnom pragu koji čovek delje."

KAKO STIĆI:

AUTOMOBILOM: Prag je od Beograda udaljen 897 kilometara ili oko deset sati automobilom, pa se ne preporučuje toliko duga vožnja

VOZOM: Putovaćete vozom do Praga oko 12 sati. Najviše vremena potrebno je od Beograda do Budimpešte, gde možete sesti u voz mađarske ili češke železnice

AVIONOM: Let od Beograda do Praga traje nešto više od jednog sata. Gradski aerodrom „Ruzinje” udaljen je oko deset kilometara od centra grada

VREMENSKA ZONA:

Ista kao naša

OBRATITI PAŽNJU:

Ne treba predavati pasoš ili novčanik nikome, ali ni ostavljati svoju torbu. Obratite pažnju kada razmenjujete novac u češke krune jer se natpisi ispred menjačnica često odnose na prodaju, a ne na kupovinu novca

OBAVEZNO POSETITI

Karlov most: Dugačak je 515, a širok deset metara. Na njemu se nalazi trideset statua svetaca poznatih vajara iz XVIII veka.
Pivnice: Kriju pravi duh Praga. Nacionalna poslastica je pivo uz koje se služe krompirići nalik na čips
Gradsku većnicu sa Astronomskom kulom: Iznad sata se nalaze figure 12 apostola koji označavaju kraj dana i ponoć malim zvonom
Praški zamak: S uzvišenja na kome se nalazi ovaj zamak pruža se pogled na skoro ceo Prag
Nerudinu ulicu: Glavna ulica koja vodi prema Praškom zamku. Dobila je ime po češkom pesniku Janu Nerudi, koji je živeo u kući „Kod dva sunca“
Karlov univerzitet: Jedan je od najstarijih evropskih univerziteta. Osnovao ga je Karlo IV 1348. godine

>
>praha-45 by snorrelo, on Flickr

>
>praha-54 by snorrelo, on Flickr

>
>Praha. Mustek station by Slava Petrakina, on Flickr

>
>praha (from the tower by guipucci, on Flickr

>
>Praha by eclecticlibrarian, on Flickr